Standardowe klamry do uziemiania cystern (LPG czy ADR) rdzewieją po kilku miesiącach. Niestety operator może dowiedzieć się o tym za późno, bo przeglądy wykonuje się co 3 lata. Aby zapewnić bezpieczeństwo na swoich stacjach paliw, polski koncern naftowy postawił na nowoczesny kontroler uziemienia cystern: system Earth Rite MGV. W ten sposób zmniejszył ryzyko ludzkiego błędu i zwiększył bezpieczeństwo dostaw paliw na swoje stacje.
Wyzwanie:
- Zastosowanie tradycyjnego systemu uziemień, a nawet postępowanie zgodnie z procedurą nie gwarantuje bezpiecznego przeładunku paliwa.
- Przed rozpoczęciem rozładunku mediów palnych (m.in. LPG) operator musi upewnić się, że uziemienie jest poprawne – inaczej stwarza poważne zagrożenie wybuchowe.
- Rutyna w wieloletniej pracy operatorów cystern osłabia ich czujność, przez co nisko oceniają ryzyko.
- Nasz partner, firma Serwis-Gaz, dostrzegała takie niebezpieczeństwo u swojego klienta – polskiego koncernu paliwowego – i chciała pomóc rozwiązać ten problem w sposób systemowy.
Rozwiązanie:
- Dobraliśmy dla klienta naszym zdaniem najlepsze na rynku rozwiązanie do uziemiania cystern paliwowych – Earth Rite MGV firmy Newson Gale.
- Przygotowaliśmy profesjonalną kampanię edukacyjną z wykorzystaniem materiału video, która pokazała, jakie zagrożenie niesie ze sobą korzystanie z niepewnych rozwiązań.
- Opracowaliśmy założenia i wymagania techniczne do przetargu na nowe cysterny paliwowe, co pozwoliło przygotować pojazdy do montażu systemu Earth Rite MGV już na etapie produkcji.
- System Earth Rite MGV pozwolił wyeliminować podstawowe problemy, oraz błąd ludzki.
Bezpieczny przeładunek cystern zależy w dużej mierze od jednego zasadniczego elementu – systemu uziemienia. Podczas przeładunku może bowiem dojść po pierwsze do emisji substancji, która tworzy z powietrzem atmosferę wybuchową, a po drugie – do wyładowania elektrostatycznego, które jest skutecznym źródłem zapłonu dla gazów, par cieczy palnych i większości pyłów palnych.
Taki scenariusz jest niestety bardzo prawdopodobny, ponieważ każdy proces przemysłowy, któremu towarzyszy ruch, stykanie i rozdzielanie się różnego typu materiałów (taki, jak rozładunek gazu na stacji), prowadzi do elektryzacji, czyli gromadzenia na obiekcie nadmiaru ładunków o tym samym znaku.
Jeśli cysterna, która ulega elektryzacji, ma wystarczająco dobry kontakt z ziemią, ładunek który powstanie podczas procesu, zostanie momentalnie rozproszony. Jeżeli nie, pojazd będzie gromadził ładunki, a jego potencjał elektrostatyczny będzie wzrastał. W chwili, gdy w jego pobliżu znajdzie się obiekt o niższym potencjale (na przykład człowiek), może dojść do wyładowania elektrostatycznego. Iskra elektrostatyczna ma na tyle wysokie napięcie, że może spowodować zapłon wielu typów atmosfer. Właśnie dlatego wyładowania elektrostatyczne stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa życia i zdrowia pracowników obsługujących cysterny i innych osób, które znajdują się na stacji w trakcie procesu.
ADR to za mało, aby zapewnić bezpieczeństwo cysterny
Właśnie ze względu na te zagrożenia skuteczne uziemienie cystern jest obowiązkowe w czasie załadunku i rozładunku. Wymaga tego zarówno Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), jak i krajowe regulacje dotyczące przewozu materiałów niebezpiecznych. Wymóg uziemienia nakłada na operatorów cystern także Dyrektywa ATEX.
Inspekcja Transportu Drogowego (ITD) w Polsce nie podaje jednak szczegółowych wytycznych ani zaleceń dotyczących uziemiania cystern, a zwłaszcza jakości wyposażenia wykorzystywanego podczas tego procesu. Rozporządzenie, które określa wymogi bezpieczeństwa ruchu przy przewozie materiałów niebezpiecznych na drogach publicznych pochodzi z 1965 roku (!) i określa jedynie, że pojazd samochodowy przewożący materiały niebezpieczne powinien być wyposażony w urządzenie do uziemienia pojazdu na postoju w czasie burzy oraz w czasie napełniania i opróżniania cysterny.
Zatem najczęściej stosowane uziemienie cysterny to prosta klamra (spawalnicza, akumulatorowa lub podobna). Jednak takie rozwiązanie nie zapewnia właściwego kontaktu z powierzchniami pokrytymi farbą, rdzą czy smarem. Do tego taka klamra często sama koroduje i traci swoje właściwości już po kilku miesiącach – nieraz dosłownie rozpada się w rękach (!). Co więcej, żółto-zielony przewód połączony z klamrą w niskich temperaturach staje się kruchy i łamliwy (izolacja z polwinitu nie jest wystarczająco wytrzymała).
Niestety, zgodnie z obowiązującymi przepisami, przeglądy cystern samochodowych, w tym także ich sprzętu do uziemienia, wykonywane są jedynie co 3 lata. Oznacza to, że pomiędzy przeglądami – przez ok. 30 miesięcy – operator nie ma w 100% pewności czy klamra oraz przewód, których używa przy przeładunku, jest w dobrym stanie.
Szczególnie niepokoi brak wymogu obecności systemu weryfikacji ciągłości uziemienia przed rozpoczęciem operacji przeładunkowych. Kierowca po przyjeździe na miejsce rozładunku ma obowiązek jedynie fizycznie podłączyć linkę uziemienia do wyznaczonego punktu uziemienia, bez sprawdzenia czy połączenie jest skuteczne, czy linka nie jest przerwana, czy bednarka nie jest skorodowana lub czy w ogóle jest podłączona do ziemi. A to sprawia, że każdy proces rozładunku cysterny jest (dosłownie!) igraniem z ogniem.
Stosowanie tradycyjnych rozwiązań uziemiających, czyli klamry i przewodu obarczone jest sporym ryzykiem. Wiąże się ono z zaniechaniami operatora lub problemami technicznymi, które mogą skutkować brakiem uziemienia lub zbyt wysoką rezystancją połączeń.
Polski koncern paliwowy stawia na mobilny kontroler uziemienia cystern
Firma, która poważnie myśli o bezpiecznym transporcie i przeładunku materiałów niebezpiecznych, musi wyeliminować trzy podstawowe rodzaje ryzyka:
- Brak uziemienia spowodowany wadliwą instalacją po stronie cysterny.
- Brak uziemienia, który wynika z braku koordynacji po stronie właściciela stacji lub terminala.
- Brak oczekiwanego działania ze strony osoby odpowiedzialnej za rozładunek.
Jednak najczęściej operatorzy cystern to kierowcy, którzy nie mają przeszkolenia w zakresie zagrożeń, jakie powodują wyładowania elektrostatyczne.
– Zaledwie kilka miesięcy od momentu, kiedy cysterna koncernu opuszczała nasz warsztat ze sprawnym zestawem do uziemiania, stan techniczny klamry i przewodu znacznie się pogarszał. To nas niepokoiło, tym bardziej, że kierowcy nie potrafią ocenić ani czy połączenie uziemiające jest bezpieczne, ani czy sprzęt uziemiający (klamry, przewody) nadają się do użytku – relacjonuje przedstawiciel naszego partnera, firmy Serwis-Gaz, Michał Kołakowski.
Gdy firma Serwis-Gaz dowiedziała się, że koncern planuje zakup nowych 50 cystern do transportu gazu płynnego (LPG), postanowił przedstawić klientowi rozwiązania GRUPY WOLFF, właśnie z myślą o poprawie bezpieczeństwa dostaw paliw.
Nasi eksperci zaproponowali system kontroli uziemienia Earth-Rite II MGV firmy Newson Gale, który pozwoliłby klientowi wyeliminować trzy główne źródła zagrożeń podczas rozładunku cystern na stacjach: błędną instalację, zaniedbania po stronie infrastruktury oraz błąd ludzki.
Jak działa Earth-Rite II MGV
MGV to kontroler przewidziany do montażu bezpośrednio na pojazdach transportujących substancje palne i wybuchowe. Szczególnie sprawdza się w cysternach drogowych przewożących paliwa, gazy skroplone, rozpuszczalniki, alkohole oraz proszki.
Główne funkcje Earth-Rite II MGV
- Weryfikacja uziemienia: system sprawdza, czy punkt, do którego podłączony jest zacisk uziemiający, zapewnia niską rezystancję względem ziemi. Pozwala to na bezpieczne rozproszenie ładunków elektrostatycznych z pojazdu.
- Ciągły monitoring pętli uziemienia: po weryfikacji uziemienia system nieprzerwanie monitoruje rezystancję połączenia pojazdu z punktem uziemienia podczas całego procesu przeładunku. Rezystancja ta musi być utrzymana na poziomie ≤ 10 Ω.
- Sygnalizacja stanu: system wykorzystuje intuicyjny interfejs typu „GO/NO-GO” – sygnalizacja świetlna LED (czerwone/zielone światło) informuje operatora o stanie uziemienia. Zielone światło oznacza poprawne uziemienie i umożliwia rozpoczęcie operacji przeładunku.
- Wyjścia przekaźnikowe: dwa styki bezpotencjałowe można wykorzystać do blokowania pracy pomp lub innych urządzeń, jeżeli zabraknie prawidłowego uziemienia.
Innowacyjny kontroler uziemienia cystern: jak przekonać, że warto?
Ponieważ nie ma przepisów ADR czy TDT, które precyzowałyby wyposażenie cystern przewożących substancje palne i wybuchowe, większość operatorów cystern nie jest zainteresowana inwestycją w lepsze jakościowo urządzenia.
Aby przedstawiciele koncernu mogli zrozumieć, że zastosowanie tradycyjnego systemu uziemień (a nawet postępowanie zgodnie z procedurą!) nie gwarantuje bezpiecznego przeładunku paliwa, przygotowaliśmy film edukacyjny. W produkcji wsparł nas ekspert naszego partnera, Michał Kołakowski, Head of Metrology and Technology w firmie Serwis-Gaz.
Michał Kołakowski, Head of Metrology and Technology w firmie Serwis-Gaz,
pokazuje, jak bezpiecznie uziemić cysternę.
Prosty jak klamra, skuteczny na błędy ludzkie
Kontroler Earth-Rite II MGV to innowacyjne na skalę Polski rozwiązanie techniczne, które realnie podnosi poziom bezpieczeństwa w transporcie gazu. Jego skuteczność polega jednak na prostocie i łatwości użycia – ten system kontroli uziemienia jest tak łatwy w obsłudze jak zwykła klamra z przewodem!
Jednocześnie Earth-Rite II MGV skutecznie eliminuje błędy ludzkie. Operator jedynie podłącza zacisk do punktu uziemienia, a system kontroli uziemienia automatycznie przeprowadza wszystkie testy i monitoruje stan połączenia przez cały czas trwania operacji. jeżeli kierowca zapomni użyć klamry, to zawór denny zbiornika cysterny się nie otworzy… i o to chodzi!
– Po polskich drogach jeździ ok. 1500 cystern paliwowych. Dopiero kilkadziesiąt z nich ma zainstalowany system monitorowania uziemienia, które zapewniają w 100% bezpieczny rozładunek cysterny na stacji, więc jeszcze sporo pracy przed nami – podsumowuje Michał Kołakowski z firmy Serwis-Gaz.
Doceniają nas za popularyzację systemów uziemienia w Polsce!
Firma Newson Gale, producent Earth-Rite II MGV, doceniła nasze wysiłki w edukację polskich firm – mniejszych i większych – w zakresie ryzyka, jakie stwarza elektrostatyka w strefach zagrożenia wybuchem.
W kwietniu 2025, już po zakończeniu wdrożenia, nasz ekspert w dziedzinie uziemień, Krzysztof Szopa, odebrał nagrodę od Damiana Gwardeckiego, EMEIA Regional Sales Managera firmy Newson Gale, za wkład w popularyzację bezpiecznych rozwiązań elektrostatycznych na rynku polskim.
Szukasz innowacyjnych rozwiązań z zakresu bezpieczeństwa ATEX dla swojej floty transportowej lub zakładu przemysłowego? Chętnie pomożemy Ci zidentyfikować kluczowe zagrożenia i dobrać optymalne systemy uziemienia.
Przeczytaj o tym, jak wyposażyliśmy w uziemienia cystern paliwowych nowo budowany blok energetyczny, a u producenta spożywczego – stację rozładunku cystern-wywrotek z mąką.
