Jednym z zasadniczych celów realizacji inwestycji w każdej dziedzinie przemysłu i nie tylko jest zaprojektowanie instalacji w taki sposób, by nie stwarzała ona zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi oraz nie zagrażała środowisku naturalnemu. W celu neutralizacji potencjalnie szkodliwego wpływu funkcjonowania instalacji na powietrze atmosferyczne projektuje się instalacje wyposażone w specjalną aparaturę, wykorzystujące jednostkowe procesy chemiczne, a w szczególności procesy sorpcji, czyli absorpcję i adsorpcję.

Wychodząc naprzeciw potrzebom rynku realizujemy działania związane z ochroną powietrza. Obecnie pracujemy na ofertami projektów instalacji absorpcyjnych dla czołowych kombinatów petrochemicznych na terenie Europy. Ich zadaniem jest likwidacja lub ograniczenie emisji zanieczyszczeń pyłowo-gazowych oraz odorów do powietrza atmosferycznego.

Absorpcja

Absorpcją nazywamy zjawisko równomiernego pochłaniania substancji z jednej fazy w głąb drugiej. Absorbatem, czyli składnikiem, który ulega absorpcji jest najczęściej faza gazowa, natomiast absorbentem, czyli składnikiem pochłaniającym, jest faza ciekła. Warunkiem koniecznym jest rozpuszczalność gazu w absorbującej go cieczy.

Przykładem absorpcji może być np. absorpcja amoniaku przez wodę, absorpcja dwutlenku węgla w roztworze monoetanoloaminy (MEA). Zazwyczaj gaz jest mieszaniną, której jedne składniki są rozpuszczalne w cieczy i ulegają absorpcji, a pozostałe zachowują się obojętnie. Z tego też powodu absorpcja jest jednym z częstych sposobów rozdzielania składników. Zdolność absorpcyjna zwykle maleje z podwyższeniem temperatury, choć nie jest to regułą.

Proces absorpcji przeprowadza się w absorberach. Ich konstrukcja powinna umożliwić niezbędne rozwinięcie powierzchni wymiany masy. Najczęściej stosowane rozwiązania konstrukcyjne to:

  • aparaty typu kolumnowego ze zraszanym wypełnieniem lub z półkami,
  • absorbery pracujące na zasadzie barbotażu,
  • absorbery pracujące przy rozprysku cieczy.

Procesem odwrotnym do absorpcji jest desorpcja, czyli proces wydzielania gazu z roztworu. Absorpcji nie należy mylić z adsorpcją, która określana jest jako zjawisko powierzchniowe, polegające na gromadzeniu się cząstek adsorbatu na powierzchni adsorbentu.

Adsorpcja

Zjawisko adsorpcji odgrywa ważną rolę w wielu procesach fizycznych, biologicznych oraz chemicznych. W chemii fizycznej adsorpcja uważana jest za jedno z podstawowych zjawisk powierzchniowych, polegające na zagęszczaniu lub gromadzeniu się cząsteczek adsorbatu na powierzchni adsorbentu.

W układzie adsorbent–adsorbat adsorbentem nazywa się porowate ciało stałe, na powierzchni którego zachodzi proces adsorpcji, zaś adsorbatem jest substancja pochłaniana i zagęszczana na powierzchni. Adsorpcja może zachodzić w układach: ciało stałe–ciecz, ciało stałe–gaz, ciecz–ciecz oraz ciecz–gaz.

Ze względu na charakter działających sił wyodrębnia się dwa podstawowe rodzaje adsorpcji:

  • adsorpcja fizyczna (występują tylko oddziaływania międzycząsteczkowe, brak wiązań chemicznych),
  • adsorpcja chemiczna (między cząsteczkami adsorbowanymi a podłożem tworzą się wiązania chemiczne).

Proces adsorpcji prowadzony jest w aparatach zwanych adsorberami. Są to najczęściej aparaty cylindryczne, pionowe, wypełnione częściowo adsorbentem, przez który przepuszcza się mieszaninę substancji gazowych lub ciekłych. Stosuje się adsorbery z nieruchomą warstwą adsorbentu, z ruchomą warstwą adsorbentu lub z warstwą adsorbentu w stanie fluidalnym.

Projektując urządzenia, określa się m.in. typ i wymiary, czas przebywania gazu, a także rodzaj sorbentu i jego ilość. Ustala się także sposób postępowania ze zużytym sorbentem.

Charakterystyczną cechą różnych rodzajów adsorbentów jest ich powierzchnia właściwa. Termin ten określa wielkość powierzchni odniesioną do jednostki masy. Znaczenie techniczne mają sorbenty o dużej powierzchni właściwej, np. węgiel aktywny, silikażele, sita molekularne. Powierzchnia właściwa tych sorbentów osiąga wartość rzędu od 102 do 103 m2/g.

Jednym z najczęściej stosowanych sorbentów w przemyśle jest węgiel aktywny. Wykorzystywany jest do usuwania pestycydów, detergentów, węglowodorów, fenoli, a także metali ciężkich. Znajduje również zastosowanie w procesie uzdatniania wody. Zużyty węgiel aktywny może być regenerowany parą.
Poza wyżej wspominanymi zastosowaniami procesy adsorpcji służą do usuwania odorów i nieprzyjemnych zapachów nie tylko w przemyśle, ale również w produkcji rolnej, głównie hodowli.